خورنگان.منصور قاسمیان نسب .جه تسمیه خورنگان

برای مشاهـده چگونگی انتخاب و وجه تسمیه نام روستا به قسمت

«ادامه مطلب» مراجعه نمایید.  

خورنگان و وجه تسمیه آن

وجه تسمـیه خورنگان:

خورنگان، تحــوّل یافته­ ی همان اسامی بامضامین مُندرج در کُتب معتبرتاریخی موضوع قبلی این مقوله است.

به روایت دیگر خِرَنجان= باکسره حرف خ،به معنای گلوگاه،خاک های انباشته اطراف قنوات وچاه های آب را گویند

خرنجان-دهی است ازدهستان شیبکوه، زاهدان،بخش مرکزی فسا، بیست و چهار هزار گزی جنـوب خاوری فسا و 5 هزارگزی شوسه­ ی فسا به جهــرم،دردامنه قرار گرفته، در گرمسیر،آب ازقنات،محصول غلـّه،خرما، لیمو، انار، شغل اهالی زراعت، صنایع دستی وقالی بافی است  

«دهخدا،علی اکبر،1373،ص8541 )برگرفته ازفرهنگ جغرافیای ایران جلدهفتم

براساس کتابِ«مشخصّات نقاط روستایی استان فارس»طبق سرشماری عمومی نفوس ومسکن سال 1365 شمسی درچارچوب تقسیمات کشوری سال 1369 شهرستان فسا سازمان برنامه وبودجه فارس،انتشارخرداد 1370ونشـــریه شماره 10/70  تابعیّت قدیم خرنجان بخش شیبکوه- شماره برگه نقشه  6747 - شـــماره ردیف درکتاب 68- تعدادخانوار600 - جمعیّت3191 نفر- کد روستا  362795 - تابعیّت کنونی دربخش نوبندگان- کارگاه قالی بافی 36 واحد- واحد مسکونی 541 و تعداد کارگاه : 89

 ادوارد براون،زردشت را اهل خرگان فسا میداند ودکترعبدالحسین زرّین کوب نیزاسامی هم معنایی راکه ذکرمی نمایدآنرا مَرتبط بااین منطقه­ ی جغرافیایی.و کلمه­ ی اهل رااهلِ قلم به معنایِ اسمِ مکان بیشتربه کارمی برند.پس می توان به طورقطع اِذعان نمودکه روستایی غیراز این روستا بااین خصوصیّات دراین شهرستان وجود ندارد.

مواردی که باعث تغییر و تحــــوّل نام روستا گردیده را با نگاهی به حادثه­ ای تاریخی که به سال 23هجری قمری مربوط می شود دنبال می کنیم، تامطلب روشن ترگردد.

درزمان خلیفه دوم عمرابن خطّاب، هنگامی که لشکراسلام به فرماندهی ساریة ابن زَنیم کنانی شهرهای جنوبی ایران را فتح نمودند، باگسترش زبان عربی درکشور،بسیاری از لغــات وکلمات فارسی با عربی آمیختـه وگاهی حروف وکلمات جایگزین دیگری شدند.چون حروف فارسی(پ-چ-ژ-گ)درعربی نبود،عرب ها برای خواندن ونوشتن کلماتی که دارای این حروف بودند معـادل آنرا که درتلفّظ به آن حرف نزدیک بود می آوردند. 

                                                       «ناصری فسایی، میرزاحسن- ص5 و نگارنده»          

            معادل این حروف به ترتیب(ب یا ف به جای پ )و (س یا غ به جـای چ )و (ج یا ی به جای ژ) و (ج به جای گ ) استفاده می کردند. همین امرباعث شد که درطول 200 سال حاکمیّت اعراب برایران نام بسیاری ازاماکن شـهرو روستا دچارتغییروتحوّل گردد،برای نمونه گَهرم(به معنای جای گرم) به جهرم- پَسا یا بَسا به فساتغییر یافت.

اسپاهان سپاهان به اصفاهان وصفاهان سپس اصفهان- گلیان به جلیان- و خورگان به خورجان،خـورنگان به خورنجان وبا حذف واو خُرنگان به خُرنجان، وبا اهمال سلیقه درگفتار عامیانه­ ی مردم، خُـرنجان  به خَرنجان (مُعرَب خُرنگان) تغییریافته است.

این اسم به شکل رسمی درکلیـــــه­ ی دوایر دولتی و درســازمان ثبت احـوال درج گردید  چنانکه همین تغییرسَلایق درزبان محــاوره­ای مردم،همه جاازمعـانی واقعی کاسته است که نمونه دیگرآن نام روستای«دستجه» فسااست.دراصل نام آن درزمان های قدیم (ازدوره ساسانی)«دستگاه»جای گروه هاو دسته جات مردم بوده وسپس به تلفّظ عامّه به دسـتگه ودرزمان تسلّط اعراب ((دسـتجه))نامیده شد.ولی درلفظِ عام «دِه دسته» گفته می شود.این تغییرات یک جانبه نبود، بلکه ایرانیان نیز اززبان عرب استفاده نموده وبرزبان فـارسی افزودند.برای نمونه کلمه­ ی«فارسی-عربی»«چـطور»حرف چ  فارسی را برکلمه­ ی(طور)عربی اضافه کرده وهمان معنای واقعی را استخراج نموده اند.کلمه«طـور»درعربی معنای دگرگونی وحالت وچگونگی است.درزبان فارسی هم وقتی جویای وضعیت یااحوال کسی شوند ازهمین کلمه استفاده ومقصود یکی است.                    

                 وَقَدخَلَقَکُم اَطوارا= وشمارا به حالات ودگرگونی آفریدیم  «سوره­ ی نوح آیه 14»

       درسال1353درزمان وکالت دکترسیـّدجـوادمهـذّب(فرزندمیرزاحسن فسایی دوم) نماینده­ ی مردم فســـادرمجلس شورای ملّی وقت (نماینـــــده دوره های 21 و22)،نام خورنگان راباتوجّه به اسنادتاریخی،تصویب وباابلاغ آن به استانداری فارس وفرمانداری فسا درکلّیه­ ی ادارات دولتی ازجمله اداره ثبت احوال واسناد رسمیّت یافت. بااوج گیری انقـلاب اسلامی درایران، به درخواست عدّه ای ازاهالی به«یاسـریه»تغییریافت، که این اسم دربعضی ازادارات دولتی جاافتاد. امّا همـچنان سندیّت رسمی آن«خـورنگان» است. نکته دیگر اینکه کلمه خِرنجان باکسره حرف خ به معنای گلوگاه بکار رفته،ازآنجاکه سه طرف شمالی وغربی وجنوی غرب روستادراحاطه رودخانه فصلی که زمانی دائمی بوده است قرارگرفته وفقط ازسوی شرق آنهم درشیب تپه های شرقی واقع گردیده،اطلاق این کلمه نمی تواندخالی ازمنظور باشد،که می توان دلیلی دیگربرنام گزاری روستاشمرد.

اماکن اوّلیه وجابجایی روستا:

  باتوجّه به اختلاف نظرهای اهالی دراین موضوع برای روشن شدن آن سراغ افرادآگاه رفتیم تااز اطلاعات آنان،صحیح ترین سنداصلی را بیان­کنیم.بنابرگفته هاوباتوجّه به پیداشدن خمره­های سفالین درزمینهای شرقی روستا به نام زمین های حسن آباد درشرق وگودجافا یا جفا درجنوب روستا،قبل ازساخت منازل درمحلّ فعلی،مردم درآن دومکان ساکن بوده وباگذشت زمان براثرناسازگاری طبیعی ناچاربه کوچ به مکان فعلی گردیده اند.اکثرآگـاهان بامشاهده ویاشنیدن ازپیشینیان،ابتدامحلّ کوشکو در سپس تل هاشمی  سپس جافادرجنوب روستا که امروزه ّبه نام زمین«گـودِجـافا»مشهوراست وبعدحسن آباد وسپس قلعه کهنه  وجای فعلی رااوّلین جایگاه خورنگان می دانند.